به گزارش خبرنگار حیات، صبح امروز مراسم افتتاحیه هفته جهانی فضا با حضور ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مدیران، مسئولان و جمعی از پژوهشگران حوزه فضا، در سالن همایش‌های وزارت ارتباطات برگزار شد. شعار امسال این هفته «زندگی در فضا» اعلام شده است. در این مراسم، ستار هاشمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات حاضر ضمن خیرمقدم به شرکت‌کنندگان، افزود: هفته جهانی فضا فرصت مغتنمی برای ارزیابی دستاوردها و مسیر پیش‌رو صنعت فضایی کشور است.

وی با اشاره به ظرفیت‌های پایگاه پرتاب چابهار گفت: مراسمی ملی برای معرفی توانمندی‌های این پایگاه با قابلیت‌های قابل توجه باید در آینده نزدیک برگزار شود. اقدامات انجام‌شده در توسعه ماهواره‌ها، چه در پژوهشگاه‌ها و چه در حوزه اجرایی، نیازمند اطلاع‌رسانی گسترده است.

این مقام مسئول در ادامه، با مروری بر تاریخ تحولات تمدنی بشر از «انقلاب شناختی» و آغاز سکونت‌گاه‌های انسانی حول منابع آب، تا انقلاب صنعتی و بهره‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر، ابراز کرد: صنعت فضایی جایگاهی بی‌بدیل در پاسخ به نیازهای بشر آینده دارد. فطرت انسان، جست‌وجوی بی‌نهایت‌هاست و تلاش ما برای قرار گرفتن در مدار 500 کیلومتر، پله‌ای برای رسیدن به مدار 36 هزار کیلومتر و مأموریت‌های زمین‌آهنگ است.

وی با بیان اینکه دستیابی به ماه و مشارکت در مأموریت‌های فراتر، ارزشمند و ضروری است، تصریح کرد: باید به خاطر داشته باشیم که حتی این موفقیت‌ها بخش کوچکی از گستره عظیم هستی است. نگاه واقع‌بینانه و فروتنانه در کنار گام‌های محکم و افتخارآفرینی باید همراه مسیر توسعه فضایی کشور باشد.

هاشمی با اشاره به اقدامات ارزشمند متخصصان ایرانی در طراحی سامانه‌های مخابراتی و استفاده از پرتابگرهای داخلی افزود: تلاش برای رسیدن به مدار زمین‌آهنگ و اجرای مأموریت‌های پیچیده، جسارت بالایی می‌طلبد و خوشبختانه نیروهای متخصص کشور با عزم راسخ این مسیر را دنبال می‌کنند.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در ادامه مراسم هفته جهانی فضا با اشاره به ضرورت حفظ انسجام در مسیر توسعه فضایی کشور، گفت: نباید با اقدامات عجولانه یا ریسک‌های غیرضروری در مسیر، به تلاش‌های انجام‌شده آسیب وارد کنیم. خوشبختانه آزمایش‌های زیرمداری انجام شده و مورد تأیید کارشناسان قرار گرفته است و این مسیر با قدرت دنبال خواهد شد.

وی با مرور نام و اهداف ماهواره‌های «هدهد»، «ناهید»، «پارس» و «مهدا» افزود: هر یک از این پروژه‌ها فلسفه و ایده‌ای مشخص دارند و نام‌گذاری‌ها با هدف امکان رصد سلسله‌ای از دستاوردها انجام شده است.

وی در توضیح پیشرفت پروژه «ناهید» اظهار کرد: با تلاش همکاران پژوهشگاه فضایی، تمام زیرسیستم‌های این ماهواره گام‌به‌گام با موفقیت آزمون و ارزیابی شده است. برای نخستین‌بار توانستیم در باند KU، رله پیام و تماس برقرار کنیم. پیامک آزمایشی از یکی از ایستگاه‌های ما ارسال و در ایستگاه قشم دریافت شد که نشان‌دهنده قابلیت کشور در توسعه مخابرات فضایی و کاربردهای آن است.

هاشمی این موفقیت را پیام ارزشمندی برای پژوهشگران و صنعت دانست و ادامه داد: در دولت چهاردهم، رویکرد ما در پرتاب‌ها تنها فنی نیست؛ بلکه هدف ارائه خدمات مستقیم و با کیفیت به مردم است. خدمت‌رسانی درست، رضایت عمومی را به همراه دارد و برکت الهی را شامل آن می‌کند که برای ما اهمیت بنیادین دارد.

وزیر ارتباطات همچنین با اشاره به طرح‌های در دست اجرا تصریح کرد: ایستگاه‌های ماهواره‌ای سلماس و چناران پیش از پایان سال به‌طور رسمی افتتاح می‌شوند. پایگاه پرتاب چابهار نیز در فاز اول به پیشرفت 93 درصدی رسیده و پس از تکمیل به 100 درصد، مراسم ویژه‌ای برای افتتاح آن در محل برگزار خواهد شد.

حسن سالاریه، رئیس سازمان فضایی ایران در حاشیه مراسم افتتاح هفته جهانی فضا در جمع خبرنگاران در تشریح آخرین اقدامات و برنامه‌های این سازمان گفت: عملیات توسعه زیرساخت‌های فضایی کشور در چند محور مهم ادامه دارد و بخشی از پروژه‌ها تا ماه‌های آینده وارد فاز بهره‌برداری می‌شوند.

سالار یه درباره شبکه مراکز کنترل و دریافت تصاویر ماهواره‌ای نیز گفت: ما مراکز متعددی برای کنترل و دریافت داده و تصاویر ماهواره‌ای در کشور داریم که توزیع جغرافیایی آنها باعث افزایش زمان دسترسی و ارتباط با ماهواره‌ها می‌شود. دو مرکز مهم در شمال‌غرب و شمال‌شرق، سلماس و چناران در حال تکمیل هستند و پیش‌بینی می‌کنیم در فصل پاییز هر دو مرکز آماده بهره‌برداری شوند. بخشی از زیربناهای تکمیلی ظرف یکی دو ماه آینده نصب خواهد شد و در سال‌های آتی این مراکز به‌تدریج با آنتن‌ها و امکانات بیشتر تکمیل می‌شوند تا یک «مزرعه آنتنی» برای پوشش کامل ماهواره‌ها شکل بگیرد.

سالاریه درباره پروژه‌های ماهواره‌ای فعال نیز گفت: ماهواره کوثر که در آبان سال گذشته پرتاب شد، با موفقیت عملکرد بسیاری از سیستم‌هایش مورد آزمون قرار گرفت و اکنون در یک منظومه عملیاتی قرار دارد و به ارائه خدمات دریافت و انتقال داده مشغول است. نمونه دوم این ماهواره که توسط بخش خصوصی طراحی و ساخته شده، با انجام اصلاحات لازم آماده پرتاب است؛ این نمونه در هفته دولت رونمایی شد و تلاش داریم در سال جاری آن را پرتاب کنیم، هرچند زمان دقیق پرتاب پس از تثبیت رسمی اعلام خواهد شد.

وی درباره چرخه توسعه ماهواره‌ها گفت: نمونه‌های اولیه ماهواره‌ها ماهیتی آزمایشی دارند و معمولاً پس از پرتاب و آزمون‌ها نیاز به اصلاح و ارتقاء دارند: تجربه‌ها نشان می‌دهد برای تثبیت فناوری معمولاً دو تا سه نمونه از یک نسل ساخته می‌شود تا همه زیرسیستم‌ها به تکیه‌گاه اعتمادپذیر برسند. این روند کاملاً متداول و ساختاریافته است.

سالاریه درباره سایر ماهواره‌های در دست ساخت افزود: ناهید-۲ و نمونه‌های بعدی آن در مسیر توسعه‌اند؛ ناهید-۲ نمونه‌هایی دارد که برخی از آنها چند ماه پیش پرتاب و برخی دیگر آماده‌ پرتاب‌اند. پروژه‌های پارس نیز در حال پیشرفت هستند؛ برای مثال روی ماهواره‌ای کار می‌کنیم که دقتی زیر یک متر هدف‌گذاری شده و این کلاس از ماهواره‌ها نیازمند تخصص و سرمایه‌گذاری تحقیقاتی بالاست که معمولاً در حیطه پژوهشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی قرار می‌گیرد.

وی همچنین از توسعه ماهواره‌های راداری خبر داد: ما روی ماهواره‌های راداری با قابلیت‌های متفاوت از جمله نسخه‌هایی با وضوح حدود ۵۰ و ۲۰ متر کار می‌کنیم و برنامه‌ریزی برای رونمایی و تکمیل این پروژه‌ها در دست اجراست؛ تلاش می‌کنیم رونمایی نخستین ماهواره راداری را تا اواخر امسال یا اوایل سال آینده انجام دهیم.

سالاریه به نقش بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد و گفت: توسعه ظرفیت تولید ماهواره با مشارکت جدی بخش خصوصی تسریع شده است؛ اکنون بسیاری از زیرسیستم‌های ماهواره‌ای توسط شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی تولید می‌شود و این چرخه، بازار و رقابت را فعال کرده و زمان طراحی تا پرتاب را کاهش داده است. در مواردی نمونه اول یک ماهواره آزمایشی پرتاب می‌شود و نمونه‌های بعدی با اصلاحات سریع‌تر آماده می‌شوند؛ نمونه‌های اخیر نشان داده‌اند که بخش خصوصی می‌تواند ظرف حدود نه تا ده ماه نمونه‌ای را از تولید تا آماده‌سازی بیاورد.

رئیس سازمان فضایی در پایان درباره عمر مفید ماهواره‌ها و چرخه نگهداری توضیح داد: عمر معمول عملیاتی ماهواره‌ها حدود پنج سال عنوان می‌شود، هرچند بسته به سوخت و نیازهای اصلاح مداری ممکن است این مدت افزایش یابد. همچنین تاکید کردیم که مأموریت‌های تحقیقاتی و ماهواره‌های سنگین‌تر که نیازمند فناوری پیشرفته و ریسک بالاترند، غالباً در حیطه پژوهشگاه‌ها و مراکز دولتی باقی می‌مانند و بخش خصوصی بیشتر بر توسعه نمونه‌هایی با ریسک کمتر و پیاده‌سازی بازارمحور تمرکز می‌کند.